آیت الله محمدجواد صافی گلپایگانی (ره) در روز ۲۷ شعبان المعظم ۱۲۸۷ یا ۱۲۸۸ ه ق در بیت علم و تقوا و فضیلت در گلپایگان دیده به جهان گشود.
وی به اقتضای شوق فطری و اقتفای سیره خانوادگی، از همان آغاز نوجوانی به تحصیل علوم دینی روی آورد. آن فقیه بزرگوار مقدمات و سطوح را نزد پدرش و دیگر دانشوران گلپایگان فرا گرفت و سپس در سال ۱۳۰۵ ه ق به اصفهان كوچید و تا سال ۱۳۱۶ ه ق نزد استادان بزرگ وقت، علوم متداول را فرا گرفت. وی آنی از كوششهای علمی باز نایستاد تا پس از نگارش رساله هایی در مسائل فقهی، در سال ۱۳۱۰ – ۱۳۱۱ ه ق به اخذ اجازات متعدد اجتهادی نایل آمد و مورد توجه وافر استادان خود قرار گرفت.
آن جناب تا زمانی كه دراصفهان – در مدرسه نیم آورد – توقف داشت، فقه و اصول درس می داد. مجلس درس او زبانزد فضلا و طلاب بود، و بسیاری از افراد خوش استعداد در آن شركت می جستند كه آیت الله آقا سید جمال الدین گلپایگانی(ره) از جمله آنان بود. وی در سال ۱۳۱۶ ه ق به گلپایگان بازگشت و به تدریس، تألیف، امامت جماعت و راهنمایی مردمان مشغول شد.
در حدود سال ۱۳۲۵ ه ق آیت الله صافی(ره) رهسپار تهران شد و مورد استقبال شایسته حضرات آیات: شیخ فضل الله نوری(ره)، سید محمد امام جمعه(ره) و حاج میرزا ابوالقاسم (ره) صاحب حاشیه بر مكاسب قرار گرفت. وی به دلیل داشتن روحیه اسلامخواهی و دین طلبی در آن ایام كه مصادف با غوغای مشروطیت بود، با آیت الله شهید حاج شیخ فضل الله نوری (ره) همصدا شد و در تمام مراحل با شیخ فضل الله (ره) همراهی كرد، و حتی در روزهای سخت و دهشتنك محاصره خانه شیخ به وسیله مجاهدان و فاتحان، دست از یاری و همراهی شیخ برنداشت و تا واپسین روزهای زندگی شیخ شهید در كنار او بود. آن عالم مجاهد پس از شهادت شیخ و تغییر اوضاع به نفع دشمنان دین، دیگر تاب دیدن آن وضعیت و تسلط یپرم خان ارمنی، سردار اسعد بختیاری و محمد ولی خان تنكابنی را بر اوضاع نیاورد، و از طریق قم و اصفهان به گلپایگان بازگشت.
در سال ۱۳۲۷ ه ق آن مرد بزرگ به زادگاه خویش بازگشت، و تا پایان زندگی در آنجا ماندگار شد. وی از همه مناصبی كه در حوزه های علمیه در انتظارش بود صرف نظر كرد، اوقاتش را صرف ترویج دین، تدریس، تألیف، دادرسی مظلومان، مبارزه با ستمگران، تهذیب اخلاق و آگاه كردن جامعه كرد. از جمله اقدامات به یاد ماندنی آن عالم بزرگوار، مبارزه بی امان با انحرافات و بدعتهای دینی مانند : مبارزه با بهائیت و وتصوف، مخالفت با خانها و فئودالها، رویارویی با كشف حجاب و مفاسد دوران پهلوی و احیای شعائر دینی و بزرگداشتهای مذهبی است كه با تلاش و كوشش وی جشنهای نیمه شعبان، و موالید ائمه اطهار علیهم السلام و عزاداری عاشورا و ایام فاطمیه در گلپایگان رواج و رونق یافت.
آیت الله ملا محمد جواد صافی (ره) با سعه صدر و سماحت طبعش، فقیهی ادیب، عارف، مجاهد و نو اندیش بود. در آن زمان كه زنان كمتر سواد داشتند، همسر و دختران خویش را در كسب سواد و آشنایی با نگارش، مبانی دین، مباحث اسلامی و اخلاقی تشویق و ترغیب می كرد.
دارایی ایشان به یك باغچه و زمین مختصری خلاصه می شد كه خود نیز در آن كار می كرد و از آن امرار معاش می نمود و از محل سهم امام استفاده نمی كرد. وی به غذایی ساده اكتفا می كرد و قناعت، زهد و زندگی ساده را شیوه خود قرار داده بود و دانش و معنویت خویش را با مظاهر مادی و زخارف دنیوی معامله نمی كرد. آیت الله صافی (ره) هماره در نهایت وارستگی، كرم، قناعت، آزادمنشی، دانش دوستی، خوشرویی و فروتنی زیست و هرگز كسی از وی ناشكری ندید و در قضاوت، حق را ملك قرار می داد اگر چه بر زیان نزدیكترین افراد به وی بود. آیت الله صافی (ره) دارای حافظه ای غریب بود و بر دقایق زبان و ادب پارسی و عربی تسلط كامل داشت.
آیت الله صافی (ره) در شعر از شعرای متقدم و شیرین سخن نظیر مولوی، خاقانی، نظامی، سنایی، ناصر خسرو، انوری بویژه حافظ و سعدی متأثر بود، و بسیاری از اشعار این شاعران را تضمین كرد. طبع شعرش فوق العاده است و در هر نوع شعر از نوحه، مصیبت، غزل، مدح و قصیده سر آمد می نماید. در بسیاری از موارد فی البداهه شعر می گفت یا سخنانی مقفی و مسجع بیان می داشت.
وی به امامان هدایت علیهم السلام سخت عشق می ورزید و با نهایت درجه به حضرت ولی عصر (عج) اعتقاد راستین و ارادت كامل داشت و در دفاع از حریم حق و صاحبان حق، با فصاحت و بلاغتی كم نظیر داد سخن می داد.
وی از حافظه بسیار قوی برخوردار بود، بسیار مطالعه داشت، خوشنویس و خط شناس ماهری بود و بر منابع مختلف تاریخی، فقهی سیره و كلام معصومان علیهم السلام و علم جفر احاطه كامل داشت.
سرانجام آن بزرگمرد پس از ۹۱ سال زندگی پربركت و سرشار از خدمات دینی و اجتماعی، در شب ۲۵ رجب ۱۳۷۸ ه ق شب شهادت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام بدرود حیات گفت. پیكر پكش ابتدا با شكوه فراوان و با شركت تمام طبقات مردم گلپایگان و شهرهای اطراف، در زادگاهش تشییع و سپس به قم انتقال داده شد و آن در شهر مقدس نیز با حضو رمراجع تقلید و علمای بزرگ حوزه و رحانیت معظم تشییع و پس از نماز حضرت آیت الله العظمی بروجردی (قدس سره) بر پیكرش به امر ایشان در مسجد بالاسر حضرت فاطمه معصومه علیها السلام درنزدیكی ضریح مطهر به خك سپرده شد.
