شهید دکتر محمد مفتح متولد ۲۸ خرداد سال ۱۳۰۷ شمسی در همدان می باشد.[۱]
او از دوران طلبگی به مسائل سیاسی و اجتماعی حساس بود. وی در سال ۱۳۳۴ با شهید بهشتی برای تربیت نسل جوان «دبیرستان دین و دانش» را پایه‌گزاری کرد .[۲]
در همین سال‌ها با همکاری آیت الله سید علی خامنه‌ای و شهید بهشتی کانون دانش آموزان و فرهنگیان را در قم تأسیس کرد.[۳]
شهید مفتح برای تبیین و نشر معارف اسلامی متناسب با نیازهای جامعه، مجمع علمی اسلام‌شناسی را در سال‌های ۱۳۳۸ و ۱۳۳۹ با جمعی از نخبگان حوزه بنیان نهاد. این مجمع در مدت کوتاهی توانست با تألیف و نشر ۱۳ عنوان کتاب که بر اکثر آنان شهید مفتح به قلم خودش مقدمه نوشته است، معارف اسلامی را به زبان نو و متناسب با نیازهای نسل معاصر بیان نماید. در پی نشر کتاب‌ها، مفتح تحت فشار ساواک قرار گرفت. [۴]
از ابتدای دهه چهل و آغاز انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی، محمد مفتح در صحنه مبارزه و سیاست حضور فعال داشت.[۵]
وی علاوه بر رابطه شاگردی و استادی پیوند صمیمی با امام داشت.[۶]
دکتر مفتح درسال ۱۳۴۷ به جنوب کشور تبعید شد[۷]و در ایام تبعید به شهرهای مختلفی سفر تبلیغی کرد.[۸]
با برنامه ریزی های شهید مفتح برای اصلاح برنامه های حوزه، نسل جدیدی از مدارس در حوزه تاسیس شد.[۹]
پس از سپری شدن دوران تبعید، به اجبار مقیم تهران گردید که در آنجا نیز فعالیت‌های انقلابی خویش را گسترش بخشید و از اعضای روحانی و فکری جمعیت مؤتلفه به شمار می‌رفت.[۱۰]
در سوم آذر ۱۳۵۳ بعد از سخنرانی آیت الله خامنه‌ای در مسجد جاوید، ساواک، مسجد را تعطیل نموده و آیت الله خامنه‌ای و محمد مفتح را دستگیر و زندانی کرد.[۱۱]
پس از آزادی شهید مفتح از زندان در سال ۵۴، امامت مسجد قبا به عهده او گذاشته شد.[۱۲]
در ماه رمضان سال ۱۳۵۷ جلسات باشکوهی در مسجد قبا برگزار گردید. در عید فطر، نماز عید به امامت محمد مفتح در تپه‌های قیطریه برگزار شد که به راهپیمایی بزرگی انجامید که مفتح و شماری از روحانیون انقلابی و مبارز پیشاپیش آن در حرکت بودند.[۱۳]
وی به هنگام انقلاب اسلامی ایران از سوی امام خمینی به عضویت شورای انقلاب در آمد[۱۴]
و مدیریت ستاد استقبال از امام خمینی را نیز به عهده گرفت. او از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و از بنیان‌گزاران جامعه روحانیت مبارز تهران بود و به عنوان دبیر آن انتخاب شده بود.[۱۵]
پس از پیروزی انقلاب اسلامی عضو شورای گسترش آموزش عالی کشور و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران شد، و سرپرستی دانشکده الهیات دانشگاه تهران را به عهده گرفت. او برای حفاظت از دستاوردهای انقلاب با همکاری آیت الله مهدوی کنی و شهیدان بهشتی و مطهری طرح کمیته انقلاب اسلامی را ارائه نمود و خود مسئولیت کمیته منطقه ۴ تهران را عهده‌دار شد.
مفتح بر این باور بود که اگر چه حوزه و دانشگاه هر یک اهداف، برنامه‌ها و کارکردهای خود را دارند ولی می‌توانند با نگرشی توأم با احترام و اعتماد متقابل، با یکدیگر ارتباط داشته باشند، و به جای نفی و طرد و نفرت و بدبینی، به درک متقابل که آکنده از روح اطمینان است اهتمام ورزند. هر دو نظام آموزشی می‌توانند تقویت کننده و تکمیل کننده هم باشند و لازمه تحقق این برنامه آن است که با یکدیگر رابطه علمی و آموزشی داشته باشند و در مباحث فکری و فرهنگی و رفع معضلات اجتماعی از پیش همفکری و هم اندیشی نمایند.[۱۶]
مفتح در ۲۷ آذر ۱۳۵۸، ساعت نه صبح در دانشکده الهیات به دست سه نفر از اعضای گروهک فرقان ترور شد و در یکی از حجره‌های حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.[۱۷]
امام خمینی با صدور پیامی شهادت او را تسلیت گفت.[۱۸]
