آیت الله حاج شیخ عبدالنبی اراكی(ره) به سال ۱۳۰۷، در شب مبعث پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله در شهر اراك و در خانواده ای مذهبی دیده به جهان گشود.
خواندن و نوشتن را در مكتب شخصی به نام سید احمد و نیز نورعلی بگ می آموزد. پس از آن، ادبیات را نزد میرزا محمود، از بستگان پدری خود و نزد مرحوم میرزا هاشم و میرزا رضی و میرزا اسماعیل و … فرا می گیرد. وی سپس به شهر همدان هجرت می كند و به مدت دو سال، در مدرسه مرحوم آخوند در این شهر – واقع در سر گذر – به تحصیل خود ادامه می دهد. آن گاه به زادگاه خود اراك باز می گردد و حدود چهار سال در درس اساتید مشهور شهر خود شركت می كند.
در بیست سالگی، دروس سطح را به اتمام می رساند و درس خارج را آغاز می نماید. حدود دو سال در مجلس درس بزرگانی چون: آقا نور الدین عراقی، میرزا محمد علیخان و میرزا ابوالحسن زانوی ادب می زند و در این مدت كوتاه، بهره وافر از محضر آنان می برد.
سال ۱۳۲۷، جهت تكمیل اندوخته ها و طی مدارج علمی بالاتر، رهسپار نجف اشرف می گردد و در حوزه نجف، گذشته از این كه علوم ریاضی و هیئت و نجوم را نزد شیخ شمس الدین بخارایی می آموزد، در درس مراجع و علمای بزرگ حوزه هم شركت می جوید.
آیت الله اراكی (ره) سه سال پس از جنگ جهانی، به جهت فوت پدر به ایران بازگشت و در زادگاه خود پنج ماه توقف كرد و به اقامه نماز جماعت، قضاوت و تدریس پرداخت. سپس مجدداً به نجف بازگشت و در مجموع، چهل و پنج سال در آنجا اقامت گزید. در این مدت وی علاوه بر بهره جستن از درس اساتید قبلی خود، به تدریس خارج فقه و اصول هم پرداخت و شاگردان بسیاری را تحت تربیت و تعلیم قرار داد.
آیت الله شیخ عبدالنبی اراكی (ره) در سال ۱۳۴۰، به قصد زیارت حضرت ثامن الائمه علیه السلام به ایران بازگشت و به اتفاق مرحوم حائری (ره) رهسپار مشهد گردید. به هنگام مراجعت، مرحوم آیت الله حائری(ره)، مؤسس حوزه علمیه، از ایشان برای اقامت در قم دعوت می كنند؛ ولی ایشان بنا به دعوت متولی مدرسه سپهدار، راهی زادگاه خود می گردد و در آنجا به مدت یك سال به تدریس مشغول می شود و در رأس علمای اراك قرار می گیرد.
آیت الله اراكی (ره) به سال ۱۳۴۶ بنا به دعوت مرحوم آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی (ره) جهت تدریس در حوزه نجف، به عتبات هجرت می كند و در مسجد هندی به تدریس می پردازد. این امر همچنان ادامه می یابد تا در سال ۱۳۶۶ كه فرزند ایشان (آقا نورالدین) مریض می شود و طبق دستور اطبای نجف، به ایران بازمی گردد؛ اما این بار در قم رحل اقامت می فكند و در مسجد عشقعلی به اقامه جماعت و تدریس اشتغال می ورزد و پس از آن در مسجدِ واقع در خیابان اعتضادالدوله، امامت و تدریس می نماید.
وی علاوه بر آگاهی به فقه و اصول و كلام، در علوم غریبه و تعبیر خواب نیز مهارت داشت.
آیت الله شیخ عبدالنبی اراكی (ره) را باید در زمره آن دسته از بزرگان حوزه قرار داد كه در كنار تدریس و تربیت طلاب، به تألیف كتاب نیز می پرداخته اند. از ایشان بیش از یكصد جلد كتاب در زمینه های مختلف فقه، اصول، اخلاق و انسان شناسی به جای مانده است كه حدود ۳۰ جلد از آن ها به چاپ رسیده است.
آیت الله شیخ عبدالنبی اراكی(ره)، روحی لطیف و الهی داشتند كه در اثر زهد و پارسایی و شب زنده داری به آن نائل شده بودند.
ایشان به ائمه اطهارعلیهم السلام عشق می ورزید و ارتباط روحی و معنوی با آنان داشت. از این رو، گاهی مشكلات مادی و معنوی خود را با توسل به خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام رفع می ساخت.
خانه او استیجاری بود. بعد از وفاتش، مالك خانه اصرار بر تخلیه خانه می كرد. بدین علّت هنوز سال وفات او تمام نشده بود كه خانه دیگری را اجاره كرده و عائله او را به آنجا انتقال دادند.
بعد از فوت، اندوخته و مالی بجز كتاب هایش بر جای نگذاشت. اثاث خانه اش به اندازه منزل یك طلبه معمولی بود.
عالم فرزانه آیت الله شیخ عبدالنبی عراقی (ره)، پس از عمری زهد و پارسایی، تلاش و كوشش و تبلیغ و ترویج فرهنگ ناب تشیع در رجب ۱۳۸۵ مطابق با آبان ۱۳۴۴ چشم از جهان فرو بست و به سوی دیار باقی شتافت. و در جوار كریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه علیها السلام به خك سپرده شد.
